AZOARA VI.
[1]
Plenam dei gratiam
dilectionemque nostri nullus assequetur, nisi prius de sibi dilectis
distribuerit.
Ante testamentum positum atque
firmatum, omni cibo, nisi quem Israël sibi posuit illicitum, uesci
filiis Israël licuit. Allato testamento, an uerax sit hic sermo
uideamus :
Et quisquis
deo mendacium ulterius imposuerit, malis adscribatur.
Tu uero caeteris intima, deum
ueraciter iniunxisse,
[2]
quod
Abrahae sectam imitentur : qui nec incredulus, nec idololatra,
primam orationis domum
Mecham, scilicet locum benedictum, ubi ex ipsius Abrahae aedificio
uirtutes sunt manifestae, primo fundauit.
Quo quilibet ingressus, omnis
timoris expers, quietus existit : Huncque locum ab omnibus honorari,
et a quolibet sua facultate permittente peti, deo summe placet :
Incredulos autem, minime curat.
Homines legum factores, cur dei praeceptis, qui
testis est omnium suorum operum, non pareant :
uel quare quicquam in ipsum
credentes de lege sua iniuste peruertant, cum ipse singula sua facta
dinoscat, percontare.
Viri boni, si illos legum factores imitari uelitis, uos prius bonos,
malos efficient.
[3]
¶ Cum uirtutum Dei
lectionem uestrum prophetam habeatis, ad deorum sectam cur
conuertimini ? Omnis Deum inuocans, rectam uiam exequitur.
Viri boni, Deum,
quantum ille meretur, pertimescite, lege bona perseuerantes,
omnesque Deo tutori
nostro cohaerentes, eiusque misericordiam petentes, dilectionis
foedus factum nunquam rumpite.
[4]
Si qua uestris
quibusdam hostilitas inciderit, omni semota discordia, se secundum
Dei uelle consimiles et unanimes quasi fratres efficiant, Deum
imitando, qui solus uos insidentes praecipitio, ignisque concauo, ne
casum et pestem pateremini, diligenter extulit.
Suarum uirtutum atque miraculorum
notitiam uobis Deus taliter pandit, ut sitis sibi gens fructuosa, et
antecedens, res scitas atque licitas praecipiens, et illicita
prohibens :
non eorum
imitatrix, qui post uirtutes agnitas, schismate facto multa nociua
perpessi, maxima grauissimaque pericula subibunt,
die qua facierum quaedam
albescent, quaedam uero nigrescent.
[5]
Nigrescent quidem, quae
fide relicta, factae sunt incredulae, summum malum ob hoc
gustaturae.
Horum autem
albescent facies, qui lege bona perseuerantes, diuinam adepti sunt
misericordiam.
Istis
diuinis uirtutibus tibi ueraciter patefactis,
scito Deum, cuius sunt uniuersa,
et ad quem cuncta redeunt,
suae gentis malum nequaquam uelle.
Vos quidem gentem meliorem esse
constat, quae dei praeceptis prius per uirtutes agnitas parens, et
illicita prohibens, Deum inuocat et adorat. Et si legum factores
uobis consentientes uestram legem sequerentur, sibi commodiores et
meliores existerent. Eorum tamen quidam credunt, quidam uero
minime.
[6]
¶ Illi quidem
uobis nequaquam, nisi uerbo solo, nocere poterunt. In litibus namque
terga uertent, nec adiutorem inuenient,
cum pusillanimitate pressi, et ubique rei constituti
ac affligendi, nisi propter foedus mutuum Dei nutu factum, iramque
Dei promeriti, et ad inopiam ac paupertatem redacti
[26]
sunt. Omnia quidem haec illis incumbunt, et eo quod
increduli et iniusti propheticidae omnibus uim inferentes pro posse
suo simul et uelle, nil pro iustitia perfecere.
[7]
Viri legum, de nocte surgentes, lectionique uacantes,
qui credentes in Deum,
ipsum tota nocte deprecantur,
diemque iudicii
timentes, licita peragunt, et ad omne bonum festini, et illicita
prohibentes, caeteris merito praeferuntur.
Deus omnium iudex, seque
diligentes agnoscens, neminem quicquam bonae operationis suae
perdere sinit.
[8]
Incredulis autem nec proles, neque
substantia sua prodesse poterit, quin flamma interminabili
torqueantur.
Horum
quidem sumptus in hoc saeculo uento nociuo, flatu suo cultus hominum
noxiorum confundenti, assimilantur, ipsique sibi malum inferunt,
nequaquam Deus.
[9]
Viri boni, nemo uestri uerbis eorum credat, quoniam abhorritionem
odiumque uestri, lingua sua propalant, maius autem intrinsecus
abscondunt.
Vos itaque
tum dogmate nostro, tum proprio sensu praemuniti, eos uobis
diligentibus inimicari, perpendere potestis. Ipsi tamen uobis toti
libro credentibus immixti, uestram legem penitus amplecti
confitentur : semoti autem obstrepunt, et ex ira nimia saepius
ungues rodunt. Dic illis, ut cum hac ira moriantur, Deum tamen
omnium secreta cordium noscere sciant.
Quanquam illis uestri meriti gaudium adueniens
dolorem, uester cruciatus gaudium pariat, eorum uelle nil nocumenti
uobis inferet, si deum timentes induraueritis. Ipse namque nostros
actus omnes circumuallabit.
[10]
¶ Die
qua mane domum tuam egressus, ad loca litibus aptanda, uires Deo
audiente atque sciente plurimum animasti,
duabus uestris cohortibus omnimodo
fatigatis uos omnium bonorum auxiliatores,
qui uobis etiam pauca manu
multorum uictoriam in Badar praebuimus, uim atque suffragium
contulimus, uestrisque bonis hominibus quodammodo desperatis,
atque dicentibus
uestram manum aduersus hostes minime sufficere posse,
licet ipse Deus angelorum
armatorum tria millia mitteret, dixisti :
[11]
Si
Deum timentes induraueritis, dominus uobis auxiliabitur, huc cito
missurus quinque millia angelorum, belligerantium similium.
Hoc quidem miraculum
non ob aliam causam Deus uobis edisserit, nisi ut uos saepe bono
gaudioque firmet,
et
partem incredulorum debilitet, suis faciebus plagas inferens, aut ad
nihilum deducens.
Eius
enim solius sapientis et incompraehensibilis est omnis uirtus, atque
uictoria.
Tua quidem manus nihil horum possidet :
quippe cuius sunt uniuersa coelestia
atque terrestria ipse pius, ueniaeque dator, aut ad se trahens illos
ueniam faciet, aut illis malis malum inferet.
[12]
Omni timenti Deum
summe cauendum, ne de foenore uiuat.
[13]
¶ Ignem incredulis
praeparatum timentes,
Deo obsequium praestando, et ipsum legatumque suum sequendo,
ueniam atque paradisum
timentibus Deum fabricatam, cuius capacitas coelo terraeque
coaequatur, promerebitis.
[14]
In tempore famis et ubertatis, sua
pro Deo distribuentes, iramque corde funditus prementes, et
condonantes iniurias,
et pro peccatis poenitentes, nec ipsa scienter celantes, castos
etiam, omnes tandem Deum inuocantes, et benefacientes,
Deus illis ueniam faciens, in
paradiso quemque secundum merita sua ditans locabit.
[15]
Illicita
uero, animabusque suis nociua gerentes, igne feruebunt indeficienti,
[16]
Mores et consuetudines antecessorum uestrorum pertranseundo
perspicite, ut quis qualisue finis contradicentium esset,
percipiatis.
Haec
quidem timentibus Deum, eiusque sequacibus manifesta sunt
castigamina.
Tu quidem
omnem dolorem et tristitiam, ac
[27]
desperationem expelle : quia tu tuique super caeteros sublimati
estis, si in lege bona perseueraueritis.
Si uobis aduersitates incubuerint,
similiter et caeteris incubuerint. Isti quidem sunt dies casus,
atque fortunae. Deus malos abhorrens, in se credentes agnoscat, de
cunctis testes accipiendo.
¶
[17]
Bonos homines deus mundat et purgat : incredulos
autem, ut ferri purgamentum eiiciens, ad nihilum reducit.
Opinati estis uobis aditum
paradisi patere, nisi prius adeo fortibus et magnanimis in bello
perspectis ?
[18]
Ante litis
ingressum, uos morti paratos firmabitis : Nunc eam uidendo, quid
agetis ?
[19]
Machumeto non nisi legato Dei, quem et
caeteri praecesserunt prophetae, natura caedeue perempto, uestram
legem defendentes, suum terminare negotium studeatis. Sic enim uobis
deo grates referentibus, suffragium atque munimen tribuet diuina
manus.
Nullus igitur
mortem subire poterit, nisi deo uolente, tempore scilicet statuto.
Deus omnium uota dinoscens, omniumque diues, mundana quaerentibus
temporale, petentibusque coelestia summum bonum tribuit.
[20]
Constat
item, multorum prophetarum uiros summates, pluresque bonos
interfectos esse : nec inde detrimentum seu timor oppressit Deo
pugnantes, qui fortes et induratos diligit, atque sustentat,
et hanc suam orationem
benigne suscipit : hic saeculoque futuro illis misericors atque
propicius,
ueniae
dator, cum cunctis benegerentibus benefaciat.
[21]
O deus, culpas nostras ablue, peccata dimitte,
pedes firma, et uim atque uirtutem nobis contra malos et incredulos
tribue.
[22]
Incredulos nullatenus quis sequatur, ne deuium
et erroneum, illum uertendo, faciant, sicque damnandis adscribant.
Deus autem omnium
optimus iudex, semper est sequendus.
¶ Cordibus incredulorum ob incredulitatem et obstinantiam in uia
praua turbationem immittam, ignisque perpetui feruori tradam.
Priusquam uestris
cordibus dissensio titubatioque fatigans inhaesissent, uobis
digredientibus a caeteris, ut uester successus claresceret, me prius
tamen uobis dilecta patefaciente,
[23]
Deus
uobiscum pro suo uelle foedus firmauit, uobis omnia peccata uestra,
sola gratia misericordiaque condonans.
[24]
Vobis tamen postea lite relicta, per rupes atque conuexa
fugientibus, nec prophetam uos retrouocantem, ut qui fortiter agendo
saeculi futuri gaudium assequeremini, exaudientibus, curam atque
dolorem Deus immisit.
[25]
De praedae quidem amissione, uestrique
detrimento, deo daturo ueniam, consolemini, nihil timentes, cum post
dolorem habitum uobis quietum somuum deus induxit. Quo uobis
refocillatis, uestri quidam animarum suarum commodo studuerunt :
quidam de Deo rem iniustam atque nefandam cogitauerunt, intrinsecus
retentam maliciam nequaquam propalantes :
[26]
cum in
solius Dei manu cuncta, in nostra uero nulla sint posita. Unde illis
dicentibus, se nequaquam interfici, si manus sua disponeret,
manifesta eos, licet in propriis domibus atque lectis quiescerent,
hostium manu superueniente perimendos. Deusque cognitor omnium
uestrorum, arcana cordium cognoscit.
[27]
Sciendum quidem,
diabolum omnibus die belli retrocedentibus, regressum propter actus
antecedentes machinatum esse. Horum tamen omnium ueniam deus,
omnibus benefacientibus propicius, permittit.
[28]
Viri boni,
nullatenus incredulis consentiatis, qui suis amicis praedatum
pugnatumue proficiscentibus dissuadent, dicendo : Vestris domibus
immorando, naturae caedisque mortem euitare possetis. Horum tamen
corda dolor et desperatio penitus occupant : Deusque singulos
uestros actus discernens,
hos uiuificat, illos uero uelle suo mortificat :
omnibus in itinere suo mortuis
[28]
ueniam,
[29]
quae cunctis uestris possessionibus praeualet,
largiens,
et ad
iudicium mitissimum reuocans.
Si tu grauis rigidique cordis existeres, nequaquam
discederent. Sed tua tibi tuisque mollicies obfuit. Unde nunc illis
condonans, illis a Deo ueniam perpetra : eosque deinceps consulens,
de omnibus tuis negotiis delibera, et in omnium rerum exordio te Deo
tutori commenda.
[30]
Quo uobis auxiliante, quis uos uincere quibit ? eo uero
nocente, quis subueniet ? Cui singuli sapientes se commendant.
¶
[31]
Dedecus et illicitum prophetae censentur,
ut cum praedatum uenerit, quid praedae negetur. Haec namque faciens,
die qua quisque a Deo nemini nocente sua merita suscipiet,
secundum graduum coram
Deo distinctionem,
cum
negato coram ueniet.
[32]
Deus
quidem e uobis prophetam docentem prius erroneos uias rectas, et
legem, et castigantem animas, atque mundificantem excitans, bonis
hominibus multum beneficium contulit :
uobis semel mala, secundoque duplicata passis, et
mirantibus hoc unde contingeret, uosmetipsos causam illius esse
patefeci :
[33]
quia Deus est
omnipotens,
qui die
coniunctionis exercituum mala uobis accidere permisit, ut fortes et
bonos
ab hominibus
praui cordis et inconstantis discerneret, qui scilicet pugnare,
hostesue reiicere in Dei nomine rogati dixerunt : Si pugnare
sciremus, uos sequeremur. Sed illi potius incredulis quam bonis
consentientes, aliud quam corde retentum, uoce proferunt,
morantes domo, sibique dilectis
dicentes : Si modo uerbo parerent, nullatenus interficerentur. Si
ueraces sunt, se morti subtrahant.
[34]
In uiis
Dei morientes, nequaquam mortui dicendi sunt.
Illi namque de bono Dei
dilectioneque gaudentes, apud deum uiuunt, expectantes post se
relictos, nilque timentes.
