AZOARA IIII.
[1]
Omnium prophetarum alio
super alium per me sublimato, et eorum quibusdam cum Deo locutis,
Christo Mariae filio animam nostram proprie conferentes, uim atque
uirtutem prae caeteris praebuimus.
[2]
[3]
Deo quidem prohibente, seu uirtutibus prius agnitis, nulla
lis atque controuersia inciderent : cum nunc omnes dissentiant.
Unus namque sua
credit, alius
minime : nec omnes bonam legem imitantur.
Viri boni, de meis bonis uobis
commendatis, priusquam dies ueniat, qua nec emptio, nec
accommodatio, nec amici beneficium proficit, expendite, meisque
praeceptis parete. Increduli namque maximis poenis affligentur.
[4]
Ego quidem
solus Deus uiuus, et uerus creator, praeter quem non est alius,
edico, quatenus surgatis, nec uobis sopitio seu somnus irrepat. Dei
sunt uniuersa coeli et terrae : sine cuius uelle quis cuiusquam
orator erit ? Ipse scit manibus insitum, posteriusque. De cuius
sapientia coelum et terram compraehendente, cunctis
incompraehensibili, nemo quicquam assequitur, nisi munere Dei,
uelleque suo.
Vim
nequaquam propter legem inferas,
[5]
cum recta
prauaque uia patefactae sint :
Non credens in idola, sed in creatorem, mandatis dei
sapientis, et audientis, et omnibus eum adorantibus propicii, parce,
et e tenebris in lucem perducitur. Incredulus autem, e contrario
distrahitur, igni perpetuo deputandus.
[6]
Nonne nouistis, Abrahae a Deo
regis constituti, cum quodam alio de Deo disputationem ? Cum enim
Abraham dixisset, deum mortificare et uiuificare, ostentabat et
alius se similiter facere posse.
[7]
Abraham uero dicente, solem ab oriente in occidentem solo Deo
faciente rotari : alius ille stupidus obticuit.
Accepistis item, qualiter quidam
per uillam desertam transiens, et quaerens, an eam unquam Deus
reaedificaret ? morti, centum annorum spacio, Deo iubente,
succubuit : Qui uitae restitutus, et a Deo rogatus, an accubitus
illic spacium nosset ? inquit, Per diem, uel diei portionem. Cui
Deus ait, Imo per centum annos. cibumque tuum absque detrimento
uitioque, similiter et asinum aspiciens, et qualiter ossa
connexionem carneumque tegimen sumant, agnoscens, haec mirabilia
uirtutesque gentibus praedica.
[8]
Ille quidem Deum omnipotentem, esse se scire deum, confessus
est.
Abrahae rursum
Deum deprecanti, ut eum qualiter mortuos reuiuificaret, edoceret,
inquit Deus : Nonne credis adhuc ? Respondit, Ita : Sed cor meum
firmum constansque fieri postulo. Dixit deus : Aues quatuor
membratim incide, et per montes uarios portiones dissipa, uocataeque
cito uenient, scitoque Deum incompraehensibilem et sapientem esse.
[9]
Sua pro deo distribuens, grano septem spicas,
quarum singulae centum obtinent grana, emittenti similis existit.
[10]
Deus cum sit potens et sapiens, atque
benignus, cui uult, duplicat.
¶ Expendentes pecuniam suam in itinere Dei, absque omni
ostentatione, indubitanter cum Deo manebunt.
[20]
Alioquin scitum atque
benignum, muneri cum ostentatione praeualet : Cum sit Deus
copiosissimus et mitissimus, expers iracundiae.
Igitur uiri boni, uestras
eleemosynas ostendendo ne perdatis. Sua namque distribuens, ut
sciant homines, nec deum die iudicii postulans adiutorem, terrae
lapidosae puluere pauco coopertae superne comparatur : cui pluuia
superueniente, nil nisi lapis remanet.
[11]
Substantiam uero suam
propter Deum dissipantes, et in bono perseuerantes, grano loco
sterili seminato, unde superueniens imber immensus quadruplum, imber
uero paruus minus educit, conferuntur.
[12]
Deus omnia facta tam bonorum quam malorum
remunerat.
Quis
perpulchrum hortum habens, in quo sint palmae, et uites, subtusque
fluentes aquae, et arborum genus omne, ipseque senex pater infantum
pauperum, ignis omnia consumentis super aduentum quaerent.
[13]
Huius diuini dogmatis,
cogitationum etiam uestrarum prouidi,
memores estote, et eleemosynas de meliori tum
pecuniae lucro, tum terrae productu uestro facite : nequaquam autem
de acquisitis iniuste.
[14]
Huiusmodi namque
munera deus non curat.
Satanas autem insinuat, ut aut nulla, timentes egestatem, aut
iniusta distribuatis, et nefanda faciatis. Deus quidem delictorum
ueniam et largitatem, atque sapientiam iniungit :
qui quandoque discretionem cui
uult optimum munus efficit, quod nemo nisi sensatus, et nequaquam
inanis cerebri percipit.
[15]
Eleemosynas palam facere,
bonum censetur : clam uero, melius.
[16]
Et haec peccata tollit.
[17]
Deus namque
secretorum cognitor, omnium iudex, beneficium omne factum, seu
propositum agnoscit.
Mali uero suffragio carebunt.
¶ Meum quidem est, nequaquam tuum, uias rectas, cui uoluero,
patefacere. De bono uobis commisso, uestris proficientes animabus,
eleemosynas facite singuli.
[18]
Deus enim singulis suas reddet,
neminique malum faciet ipse.
Maxime tamen illis benefacite pauperibus, qui uno
loco morantes, et pro uerecundia nil postulantes, diuitibus uel sibi
suisque sufficientibus qualitercunque connumerantur. Hoc enim summe
deo placet.
Generaliter
quidem substantiam suam die noctuque palam et clam in Dei nomine
distribuentes, diuinam misericordiam assequuntur, nec hic, nec in
alio saeculo timorem habituri.
[19]
De foenore uiuentes, non nisi quasi
daemoniaci resurgent, cum ipsi foenerare, quod deus nefas et
illicitum statuit, licitis annectant : dicentes foenus esse, qualis
est mercatura. Linquens peccatum, et poenitens, factum praeteritum
deletum et ad nihilum redactum extimet : regrediens autem, et
reincidens, ignem perpetuum sine termino sentiet.
[20]
Hunc etiam, sicut et omnem incredulum ac peccatorem,
Deus abhorrens, deprimit.
Eleemosynarios quidem et beneficos omnes, quales
sunt credentes, et orationibus insistentes, ac debita Deo
persoluentes, sua dilectione summoque bono ditat.
Boni itaque uiri, Deum timete, et
foenerare praetermittite.
Sin autem, iram et odium Dei atque prophetae
sustinebitis.
A foenore
digrediens, capitale solum accipiat : nihil quidem ex alieno, nec
alii de suo, debitore persoluere nequeunte, suam possibilitatem
expectet, et eleemosynas agat. Hoc enim sibi commodius est, atque
melius.
[21]
¶
Diem uestri reditus ad Deum, qua quisque secundum modum atque
mensuram suorum operum, Deo nemini malum faciente, suscipiet,
timete.
[22]
Emptionibus ad terminum factis, adsit scriba
fidelis, et Deum timens, qui nihil addat seu minuat, nec quid
falsitatis immisceat. Et si bene promere nescius et infacundus
fuerit, alius ueridicus pro eo dicat.
[23]
Sintque
[21]
duo uiri testes, uel unus uir duaeque mulieres idoneae, ut
alteram immemorem altera reducat ad memoriam. Diligenter quidem hoc
intuendum, ut omnibus mercationibus ad terminum factis, aliter non
semper est necesse, testes atque scriptor adhibeantur, ut nulla lis
sit, aut controuersia de re ipsa uel termino, breui seu longo
oriatur.
[24]
Sed si
scriptorem, uelut in itinere, reperiri sit impossibile, pignus
sumatur.
[25]
Quod si alter alterius fidei mercaturam
commiserit, debitori summe cauendum est, si Deum timeat, ne dolum
aliquem seu molestiam inde faciat creditori.
[26]
Testimonium
nullatenus negetur, cum hoc magnum peccatum sit.
Et Deus, cuius sunt uniuersa
coelestia atque terrestria, omnia occulta perspicit, et omnia librat
aequanimiter, tam corde retenta, quam uoce patefacta, iis ueniam et
bonum, iis malum pro uelle suo discreto conferens, super omnia
potens. Testes atque scriptorem nemo laedat, nec eis molestiam
inferat : Sin autem, summe Deum offendet.
¶ Libro sibi coelitus misso propheta fidem adhibuit. Sicque boni
uiri cuncti crediderunt in Deum, et suis angelis ac libris atque
prophetis consenserunt. Inter prophetas discutere nemo praesumat.
[27]
Quorum hic habetur
sermo : O Deus, nos ad te redituri, tuum audientes praeceptum
paruimus, ueniam expectando,
et praecando, ne uindictam de obliuione uel errore
nostro sumas, uel nobis ut antecessoribus nostris tuam iram
immittas, seu nostris humeris intolerabile quicquam imponas, cum
tuum sit, a nemine quicquam nisi secundum uires suas exigere, et
singulis secundum opera sua facere.
[28]
Tu Deus esto nobis misericors atque propicius, ueniaeque dator, qui
es Dominus noster, et nos a malis hominibus protege, et contra
seditiosos auxiliare.
