AZOARA XXIII.
Huius uoluminis
praecepta, et caetera tibi coelitus missa, licet pars plurima maneat
incredula, ueracissima sunt.
Deus coelum, columnis uisibilibus minime fulcitum,
extulit. Et deinceps ipse thronum ascendens, solem et lunam ad
terminum statutum promoueri iussit : rerumque prouisor, discretionem
uobis immisit, qua uestrum reditum futurum ad Deum perpendatis.
[1]
Ipse quoque terram
extendens, in ea montes et aquas et omnium arborum duo parilia,
hortos item et uineas,
ac messes et palmas, tum singulorum foetum, tum uarios parturientes,
pomosque dissimiles disposuit, noctemque diem succedere praecepit,
quae cuncta sapientibus atque discretis manifesta sunt miracula.
[2]
Omnis
autem admirans illa, maxime uerba sic dicentium admiretur : Nos
terra facti, quomodo rursum efficiemur homines ? Hoc dicentes, in
Deum minime credunt.
Unde plus ad malum quam ad bonum proni, colla cathenati grauiter in
igne perseuerabunt. Deus tamen, cuius finis grauis est, mala quibus
uult ignoscit.
Sed iam
bono coelitus misso, dicent increduli : Si Dei praecepta illis
mitterentur, tuum quidem est solum applicare mandatum.
Deus quidem sapiens et immensus,
foetum omnis foeminae,
uel quid addat seu minuat, agnoscens, cum apud eum sit omnium rerum
mensura,
cunctorumque
secretorum noticia,
scit
quid cuique gentium facturus sit.
¶ Unum est apud Deum et aequale, siue corde seu uoce quis loquatur,
et seu die an nocte faciat.
[3]
Ipse namque custodes omnium factorum ante
manus et retrorsum apponit, nemini malum faciens, priusquam ipse
suae detrimentum animae faciat. Quo cuiquam nocere uolente, nemo
tueri uel prodesse poterit, ad quem omnium erit reditus.
Ille corruscationes et fulgura, et
nubes immensas unde timore atque spe trepidatis, producit,
suamque gratiam tunc
pro metu tonitruis et angelis postulantibus fulgura, quibuscunque
uult, immittit. Isti tamen increduli in Deum raciocinantur, cuius
artes arduae sunt,
et
quem solum adorare aequum est et iustum.
[4]
Aliud enim quam
ipsum adorantes, erronei sunt, nullum responsum recepturi.
Deum quidem uniuersa
coelestia atque terrestria, tum sponte tum ui ueraciter adorant.
Umbra etiam tota die loca permutans, ad Deum se semper humiliat.
Quis est coeli
terraeque dominator ? Deus ipse. Cur igitur illius loco sumitis,
quod nec nocere nec prodesse potest animabus ? Suntne sibi similes
et aequales, uidens uisuque priuatus, aut lux et tenebrae ? Cur suas
formas posuerunt participes Deo ? qui solus omnipotens omnia facit,
aquas e coelo dimisit.
Unde torrentibus atque riuis secundum aquae mensuram discurrentibus,
quod est incommodum seu leue, transit, et remanet. Cui focum
apponitis, ut illic annulos et torques, hisque similia fabricetis ?
[82]
Sicut ipse Deus haec falsa ueris uidet,
spumam, transitoriam scito rebus commodis in terra mansuris :
Ita quoque omnes eum
adorantes, et incredulos ipse coniungit. Sed licet increduli duplum
totius terrenae substantiae pro se redimendo tribuerent, non
colligentur, sed malum grauissimum perpessuri, igni malaeque uiae
semper insidebunt.
¶ Quis scit illa diuina
praecepta tibi tradita uera esse ? Aut quis eorum est conscius ?
Immemores enim sunt omnes, praeter discretos.
Illi namque diuinis praeceptis
prorsus parent,
Deique
mandatum illis iniunctum efficiunt, Deum diemque computi timentes :
et pro Dei dilectione
sustinentes, orationibus insistunt, uestraque bona sibi commissa
clam atque palam ad suorum deletionem peccaminum distribuunt.
[5]
Unde
bonum in alio saeculo finem, uidelicet paradisum, adipiscentur.
Illuc enim patebit aditus omnibus, qui parentibus suis, atque
mulieribus, et filiis benefecerint. Quos et omnes angeli per omnem
portam ingredientes salutabunt, et dicent :
Quia patienter sustinuistis, domum
optimam sortiti estis.
Rumpentes uero foedus cum Deo firmatum, et delentes, quod ipse
delere noluit, terramque uastantes, hic a Deo repulsam, et in alio
saeculo malum pessimum suscipient.
Increduli quidem hac uita, quae nihil est ad aliam
collata, gaudentes, cum pluribus abundent, Deo pro uelle suo huic
multam, illi paucam substantiam tribuente,
[6]
dicunt : Si tu faceres Dei uirtutes,
illis accidere. Deus quidem hunc aberrare, illum recta uia progredi
pro uelle suo perficit :
per quem credentes, et constantes sua corda
corroborant.
¶ In deum credentes, et benegerentes, recto tramite procedunt.
Ad gentem priorum
sequacem, ut eam praeceptis diuinis instruas, licet plurimi manebunt
increduli.
quod etiam
contingeret, quanquam hic Alchoran montes applanaret, aut terras
scinderet, mortuosue loqui faceret : quae cuncta Dei sunt, cui si
placeret, totum humanum genus una gens fieret, atque bona :
te misimus eique
dicito : Solus Deus est dominus noster, cui me commendo, et ad quem
omnium fiet reditus, ad terminum quidem a Deo praescriptum, qui
ueraciter accidet.
Increduli, obstinaciter suum errorem sequentur.
Derisoribus tuorum praedecessorum
poenam parumper distulimus : quos deinceps sumptos, ad malum finem
deduximus, die qua facta sua cunctis animabus numerabuntur.
Illi malefici et
erronei, qui Deo participes secundum placere suum posuerunt, in hac
uita malum, et in alia peius, uindicis et adiutoris expertes
sortientur.
Sed quis ad
rectam uiam diriget, quem Deus aberrare facit ?
Paradisi quidem, quam Deus se
timentibus tribuit, status aquarum fluxu pulcherrimus est, et cibus
indeficiens, ac umbra dulcissima.
[7]
Et haec est credentium meta, sicut
incredulorum ignis.
Cum
illi quibus librum dedimus, nostris praeceptis tibi commissis
gaudeant, licet eorum quidam parti contradicant, eis dicito, mihi
nil iniunctum est, nisi Deum solum adorare, nec illi participem
extimare, cui memet commendo, et ad ipsum redibo.
Ita discretione rerumque indiciis
Arabice tibi scriptis, si post hanc scientiam praedictos sequaris,
coram Deo nec uindicem nec tutorem habebis.
Ante te quoque prophetas, quibus
mulieres prolemque concessimus, singulos cum libris diuinorum
praeceptorum ad terminum redactis,
unde Deus, apud quem est librorum mater,
hoc pro uelle suo delet, hoc firmat, misimus.
[8]
¶ Horum quae te docuimus, portionem aliquam gentem docebis, aut
forsan te morti succumbere faciemus. Tuum quidem nihil est, nisi
tantum illis mea praecepta nunciare, nec eis suus subtrahetur
numerus.
[9]
Nonne uident, qualiter terrarum capita
minuimus ? Deus iudicat, citoque dinumerat,
[83]
eiusque iudicium nemo diuertit.
Sed antecessorum quidam astuti, deceptionibus
innitebantur. Dei tamen sunt omnes artes, scientis quid animarum
quaeque sibi lucratur : quod euidenter patefiet,
incredulis dicentibus, te non esse
Dei nuncium, cum qualitatem finis alius saeculi perspicient. Tu
quidem inter te et illos constitue Deum testem, libri cognitorem
atque doctorem.